Türkiye'de Yer Şekillerinin Oluşumu

[SaNcArHaN]

Ülkemizin yer şekilleri de dünyadaki diğer yerler gibi İç ve Dış Kuvvetlerle oluşmuştur

İç Kuvvetler: Volkanizma, Depremler ve Tektonik Hareketlerdir Bunlar yeryüzünü çok hızlı şekillendirirler ve büyük yer şekilleri oluştururlar Bu kuvvetlerin sonucunda yer şekilleri yükselir, kıvrılır yada kırılır, yeni dağlar yada çukur alanlar oluşur vs

Dış Kuvvetler: Akarsular, Buzullar, Rüzgarlar, Dalgalar gibi aşındırıcı güçlerdir Bu güçler yavaş şekillendirme yaparlar İç kuvvetler yeryüzüne engebe kazandırırken dış kuvvetler onları törpüleyip aşındırarak aşınan malzemeyi çukur alanlara doldururlar Böylece yeryüzünü düzleştirmeye çalışmaktadırlar Bu aşındırma ve biriktirmenin son safhası ise dümdüz yeryüzü yani Peneplenler'dir

İç ve Dış kuvvetlerin faaliyetleri günümüzde hala devam etmektedir Oluşumu milyonlarca yıl öncesine dayanan ülkemizin oluşumunu jeolojik zaman çizelgesi içerisinde inceleyelim

1ZAMAN: (4 milyar yıl öncesi) Türkiye 'nin arazisinde Tethys Denizi vardı Daha sonra bu denizin tabanı yükselerek ülkemizin çekirdeğini oluşturmuştur 1 Zamanda oluşmuş araziler sertleşmiş (Masif) haldedir Bu yüzden esnemezler, kırılmazlar Trakya 'da Yıldız Dağl Ege'de Menteşe, İç Anadolu'da Kırşehir ve Doğuda Bitlis masif alanlardır Bu zamanda gür olan bitki örtüsü kalıntıları bu günkü Taşkömürü yataklarını oluşturmuştur

2ZAMAN: (360 Milyon yıl önce) Bu zamanda yerkabuğu hareketleri (Tektonizma) fazla olmamış Ülkemizin su yüzüne çıkan masif alanları dış kuvvetlerce aşındırmalara maruz kalmıştır

3ZAMAN: (160 Milyon yıl önce) Bu zaman da Alp- Himalaya kıvrım kuşağı ile ülkemizin arazisi de yükselmeye uğramış ve Anadolu Yarımadası genel görünümünü almıştır Bunun sonucunda Toroslar ve KAnadolu Dağ Kuşakları oluşmuştur Volkanizma ve faylanma etkili olmuş, Volkan dağları oluşmuştur Bu zamandan kalan bitki kalıntıları ise bu günkü Linyit Yataklarının oluşmasını sağlamıştır Ayrıca Petrol, Tuz ve Bor Mineralleri de bu zamanda meydana gelmişlerdir

4ZAMAN: (2 Milyon yıl öncesinden günümüze) Buzul Dönemi ve Buzul sonrası diye iki dönem yaşanmıştır Ülkemiz son şeklini almıştır (Delta ovaları ve Akarsu sistemi oluşmuş) Ege denizi 'nin olduğu Egeit karası çökerek Ege Denizi, bunu takiben İst ve ÇKale Boğazları oluşmuştur Bugün bu çökme Marmara, Karadeniz ve Akdeniz Havzalarında hala devam etmektedir